Μουσεία Καστοριάς

Μουσεία Καστοριάς

Βυζαντινό Μουσείο

Το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς, που εγκαινιάστηκε το 1989, βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της βυζαντινής ακρόπολης. Στεγάζεται σε νεόδμητο κτίριο.

Στη μόνιμη έκθεση παρουσιάζεται ένας περιορισμένος αριθμός εικόνων, που προέρχονται από πολυάριθμους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς της πόλης της Καστοριάς. Οι εικόνες, που χρονολογούνται από το 2ο μισό του 12ου αιώνα μέχρι και τον 17ο αιώνα, είναι οργανωμένες σε έξι ενότητες με γνώμονα τη χρονολόγησή τους, κατά πρώτο λόγο, και, κατά δεύτερο, το καλλιτεχνικό εργαστήριο στο οποίο ανήκουν.

Βοηθητικό εκθεσιακό υλικό (χάρτες, φωτογραφίες, επεξηγηματικά κείμενα) εισάγει τον επισκέπτη στο αντικείμενο της έκθεσης και συντελεί στην καλύτερη κατανόησή του.

Το Μουσείο περιλαμβάνει τις εξής συλλογές:

  • Συλλογή εικόνων
  • Συλλογή γλυπτών
  • Συλλογή ψηφιδωτών
  • Συλλογή ξυλόγλυπτων αντικειμένων
  • Συλλογή εκκλησιαστικών αντικειμένων (χειρογράφων, λειτουργικών σκευών κλπ.).

Λαογραφικό Μουσείο “Νεράντζη Αϊβάζη”

Στην οδό Καπετάν Λάζου 12, στην παραδοσιακή συνοικία Ντουλτσό, βρίσκετια το αρχοντικό όπου στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Καστοριάς και που τα παλαιότερα χρόνια είχε πρόσβαση στη λίμνη. Ανήκει στο Δήμο Καστοριάς και την επίβλεψή του έχει ο Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος “Αρμονία”.

Το αρχοντικό χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’60 ανήκε στην οικογένεια Ν. Αϊβάζη.

Το Μουσείο είναι ανοικτό καθημερινές και Κυριακές καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η ξενάγηση στους χώρους του αρχοντικού γίνεται από τον κ. Ευτύχιο Μπαλλή.

Ο πλούσιος διάκοσμος του δοξάτου, τα ζεστά φιλόξενα δωμάτια, οι παλιές φωτογραφίες, ο καλός οντάς, το μαγαζάκι όπου ράβονταν τα αποκόμματα γούνας με το βελόνι, καθώς και τα εφόδια των υπογείων, μεταφέρουν τον επισκέπτη νοερά στο παρελθόν, προσφέροντας πλήθος στοιχείων για τον πολιτισμό και την ευμάρεια των κατοίκων της Καστοριάς.

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: (24670)28603

Μουσείο Ενδυματολογίας

Πρόκειται για ένα μουσείο στο οποίο σώζονται παραδοσιακές τοπικές ενδυμασίες ανδρών και γυναικών της περιοχής. Στεγάζεται στο αρχοντικό των Αφων Εμμανουήλ και διαθέτει σημαντική συλλογή από παραδοσιακές στολές της πόλης της Καστοριάς, καθώς και της ευρύτερης περιοχής.

Η λειτουργία του βασίζεται στην προσπάθεια του μουσικοφιλολογικού συλλόγου “ΑΡΜΟΝΙΑ”, που εργάζεται και φροντίζει για τον εμπλουτισμό και τη συμπλήρωσή του.

Το μουσείο διαφυλάσσει την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Μαρτυρεί τον τρόπο και την ποιότητα της ζωής των κατοίκων της περιοχής και τις σχέσεις των Καστοριανών με την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.

Το κάστρο της Καστοριάς

Το Βυζαντινό Κάστρο

Η πόλη της Καστοριάς, σ’ όλη τη διάρκεια της πολυτάραχης ιστορίας της, εκτός από τη φυσική οχύρωση που της προσέφερε περιμετρικά η λίμνη, περιβαλλόταν από ισχυρά τείχη, τα οποία της παρείχαν επιπλέον ασφάλεια. Μία στενή λωρίδα γης προσέφερε τη μοναδική είσοδο από την ξηρά. Από τα χρόνια του Ιουστινιανού υψώνονταν στον λαιμό της χερσονήσου ισχυρότατα τείχη, τα οποία τοιχοδομήθηκαν στην απότομη πλαγιά ενισχυμένα με στρόγγυλους και τετράγωνους πύργους. Από ισχυρά τείχη περικλειόταν και η βυζαντινή πόλη πάνω στη χερσόνησο.

Οι Βυζαντινοί κατοικούσαν και έξω από την περιτειχισμένη πόλη, όπου υπήρχαν σημαντικοί ναοί, μικρά και μεγάλα μοναστήρια και νεκροταφεία.

Τα Ιουστινιάνεια τείχη της Καστοριάς ανακαινίστηκαν στα μεσοβυζαντινά και υστεροβυζαντινά χρόνια, προκειμένου να ενισχυθεί η οχύρωση της πόλης και να εξασφαλιστεί η σπουδαία από στρατηγικής άποψης θέση της Καστοριάς. Το “δύσβατο” και “οχυρόν” της Καστοριάς τονίζουν τόσο οι βυζαντινοί συγγραφείς, όσο και οι ξένοι περιηγητές που επισκέφτηκαν την πόλη.

Στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι επεμβάσεις στα βυζαντινά τείχη της πόλης ήταν ελάχιστες και αποσκοπούσαν κυρίως στη συντήρησή τους. Στα τέλη του 19ου αιώνα, καταστράφηκαν τμήματα του τείχους του λαιμού της χερσονήσου, για να ανοικοδομηθούν κτίρια της ήδη παρακμάζουσας τουρκικής διοίκησης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

“Πόλις δε ην τις επί Θεσσαλίας, Διοκλητιανούπολις όνομα, ευδαίμων μεν το παλαιόν γεγενημένη, προϊόντος δε του χρόνου βαρβάρων οι επιπεσόντων καταλυθείσα και οικητόρων έρημος γεγονυϊα τυγχάνει ούσα, η Καστορία ωνόμασται. Και νήσος κατά μέσον της λίμνης τοις ύδασιν περιβέβληται. Μία δε εις αυτήν είσοδος από της λίμνης εν στενώ λέλειπται, ου πλέον ες πέντε και δέκα διήκουσα πόδας, όρος τε τη νήσω επανέστηκεν υψηλόν άγαν, ήμισυ μεν τη λίμνη καλυπτόμενον, τω δε λειπομένω εγκείμενον. Διό δη ο βασιλεύς ούτος τον Διοκλητιανουπόλεως υπεριδών χώρον άτε που διαφανώς ευέφοδον ότνα και πεπονθότα πολλώ πρότερον άπερ ερρήθη, πόλιν εν τη νήσω οχυρότατην εδείματο, και το όνομα, ως εικός, αφήκε τη πόλει”.

(Προκοπίου, Περί Κτισμάτων, IV 3, Lipsiae 1946, σ. 122)

“… ο Βρυέννιος κατείχε την Καστοριά. Ο αυτοκράτορας, αποφασισμένος να τον διώξει από εκεί ανακαταλαμβάνοντας την πόλη, κάλεσε πάλι κοντά του τους στρατιώτες κι αφού τους εξόπλισε με ισχυρότατα όπλα για τειχομαχία… πήρε την άγουσα προς το φρούριο. Ιδού πώς είναι η τοποθεσία: Υπάρχει μια λίμνη, η λεγόμενη της Καστοριάς, μέσα στην οποία μπαίνει μια προεξοχή της στεριάς που διευρύνεται στην άκρη της καταλήγοντας σε πετρώδεις λόφους. Γύρω από την προεξοχή είναι οικοδομημένοι πύργοι και μεσοπύργια εν είδει φρουρίου, το οποίο ονομάζεται Καστοριά… Τις ελεπόλεις και τα πετροβόλα μηχανήματα τα τοποθέτησε έξω από το τείχος κι άρχισε να μάχεται νύχτα και μέρα ώσπου προξένησε ρωγμές στον περίβολο του τείχους…”.

(Άννα Κομνηνή, Αλεξιάς, εκδ. Άγρα, τομ. Α’ (Βιβλία Α-Θ), μτφρ. Αλόη Σιδέρη, Αθήνα 1990, σελ. 213)

“…Καστορίας δε και αυτής οχυρωτάτης ούσης διά το πανταχόθεν περικλύζεσθαι τη λίμνη…”.

(Ιωάννης Καντακουζηνός, εκδ. L. Schopeni (CSHB), Βόννη 1828)

“Το κάστρο της είναι ένα όμορφο κάστρο, χτισμένο με πελεκητές πέτρες στη δυτική πλευρά μιας μεγάλης λίμνης με ζωογόνο νερό, επάνω σ’ έναν απόκρημνο βράχο όμοιο με νησί, με εξάγωνο σχήμα και ισχυρό. Οι τοίχοι του είναι πολύ υψηλοί. Προς τα δυτικά έχει δύο ισχυρές και δυνατές σιδερένιες πύλες…”.