ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 15^ου αι. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ. ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ. ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ.

Στις αρχές του 15^ου αι. έφθασαν στην Καστοριά οι πρώτες ομάδες Τούρκων πολεμιστών εποίκων. Οι πρώτες αυτές ομάδες εγκαταστάθηκαν μέσα στην περιτειχισμένη πόλη, αναγκάζοντας τους χριστιανούς να φύγουν νοτιοανατολικά έξω από τα τείχη, (σημερινή περιοχή του Ντολτσό), όπου έκτισαν τις νέες τους κατοικίες. Στην πόλη, εκτός από τους Έλληνες και τους Τούρκους ζούσαν και Εβραίοι, οι οποίοι έφτασαν στην Καστοριά κυνηγημένοι από διάφορα σημεία της Ευρώπης. Οι Εβραίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή γύρω από την Ομόνοια, αμέσως μετά τα ανατολικά τείχη, αγοράζοντας, οικόπεδα από τους Έλληνες.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ -ΚΕΙΜΕΝΑ:

Ο Εβλιγιά Τσελεμπή, τούρκος περιηγητής, ο οποίος επισκέφτηκε την πόλη του 1661, αναφέρει την περιοχή έξω από την πόλη με την ονομασία Βαρόσι= Νέα πόλη. Η λέξη θεωρείται ότι προέρχεται από τα ουγγρικά (Varos) και σημαίνει προάστιο. Την ίδια ονομασία παίρνει αργότερα και μία μικρήσυνοικία έξω από τα τείχη του λαιμού, όπου εγκαταστάθηκαν τουρκόγυφτοι. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για το χρόνο άφιξης των Εβραίων στην Καστοριά. Ο Θ. Φ. Παπακωνσταντίνου και ο Ι. Μπακάλης υποστηρίζουν ότι ήρθαν το 12^ο αι., ο Π. Τσαμίσης το 13^ο και ο Π. Τσολάκης το 15^ο αι. Πάντως, οι Εβραίοι εγκαταστάθηκαν στην οθωμανική αυτοκρατορία με άδεια του κράτους και μάλιστα με εγγυήσεις, και δε θεωρούνταν υπήκοοι, αλλά επισκέπτες. Δες: Απ. Βακαλόπουλος, Ιστορία της Μακεδονίας (1969) σελ. 132.

Στα μέσα του 15^ου αι. η Καστοριά Kesriye είχε 940 χριστιανικές οικογένειες,22 μουσουλμανικές και 93 εβραϊκές (Μ.Sokolski, Τσολάκης Π. Η οικιστική εξέλιξη της Καστοριάς στη διάρκεια της τουρκοκρατίας, σελ. 11). Οι οικογένεις των τούρκων από την πρώτη αυτή αραιή εγκατάσταση ως το 1924 δεν υπερέβησαν τις 450 συμπεριλαμβανομένων και των 35 οικογενειών των τουρκόγυφτων, που εγκαταστάθηκαν έξω από τον Ισθμό. (Δες: Τσαμίσης Π, Η Καστοριά και τα μνημεία της σελ. 174-175).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: