Η διοίκηση της πόλης βρίσκονταν στα χέρια σπαχήδων. Από το 1822 και μέχρι τα μέσα του αιώνα η Καστοριά είχε τούρκο τοπάρχη (καϊμακάμη). Γύρω στα 1852 η έδρα του καϊμακάμη μεταφέρθηκε στην Κορυτσά. Στην Καστοριά έμεινε ένας Μουδίρης. Η μεταφορά της έδρας συνοδεύτηκε από διαμαρτυρίες των κατοίκων του Άργους Ορεστικού. Μετά το 1875 ανασυστάθηκε η έδρα του καϊμακάμη στην πόλη. Η Καστοριά αποτελούσε έναν από τους οκτώ καζάδες που σχημάτιζαν το σαντζάκι της Κορυτσάς, ένα από τα τρία σαντζάκια που αποτελούσαν το πασαλίκι του Μοναστηρίου. Μεγάλη πολιτική και κοινωνική δύναμη είχαν οι Τούρκοι μπέηδες που κατοικούσαν στην πόλη από το 1750.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΚΕΙΜΕΝΑ:

Ο Εβλιγιά Τσελεμπή δεν αναφέρει ύπαρξη σπαχήδων στην Καστοριά, αλλά φρούραρχο με 50 στρατιώτες. (Δες: Β. Δημητριάδη, Η κεντρική και Δυτική Μακεδονία κατάτο Εβλιγιά Τσελεμπή, έκδ. Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1973, σελ. 36 και 165). Οι σπαχήδες ήταν τιμαριούχοι οπλοφόροι Τούρκοι ιππείς, στους οποίους παραχωρούνταν μεγάλες εκτάσεις γης, από τις οποίες νέμονταν ισόβια τους φόρους (τη δεκάτη των δημοσίων γαιών, αλλά και άλλους φόρους, τους οποίους αύξαναν κατά το δοκούν) και συντηρούσαν με δικά τους έξοδα ορισμένο αριθμό στρατιωτών. (Τσαμίσης Π., ό.π. σελ. 46, Τσολάκης Π., Η οικιστική εξέλιξη της Καστοριάς στη διάρκεια της τουρκοκρατίας 1385-1912, εκδ. Καστοριανή Εστία, σελ. 10.) Το σώμα των σπαχήδων με το χρόνο αποτέλεσε μια πληγή για την οθωμανική διοίκηση και καταργήθηκε το 1844. Στο βιλαέτι του Μοναστηρίου στο οποίο υπάγονταν η Καστοριά οι σπαχήδες είχαν χάσει τη διοίκηση ήδη από το 1818. Το 1863 (13 Φεβρουαρίου) οι κάτοικοι του Άργους Ορεστικού (της Χρούπιστας) έστειλαν μακροσκελές υπόμνημα στον πατριάρχη ζητώντας την επαναφορά του καϊμακάμη. (Τσαμίση Π., ό.π. σελ. 47). Μετά το 1875 έγινε η ανασύσταση της έδρας, όπως φαίνεται από τη διαμαρτυρία των χριστιανών προς τον καϊμακάμη της πόλης που είχε υπό τη διοίκησή του 130 χωριά.

Τα άλλα δύο σαντζάκια ήταν του Μοναστηρίου και της Αχρίδας. Άλλοι Τούρκοι αξιωματούχοι ήταν ο αγορανόμος, ο εισπράκτορας των τελών της αγοράς, ο κεχαγιάς (εκπρόσωπος της διοίκησης) και ο αγάς του κεφαλικού φόρου (Τσελεμπή-Δημητριάδη, σελ.165, Τσολάκη Π., Η οικιστική εξέλιξη της Καστοριάς στη διάρκεια της τουρκοκρατίας 1385-1912, εκδ. Καστοριανή Εστία, σελ. 10.)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Τσαμίσης Π., Η Καστοριά και τα μνημεία της σελ. 47., Κ. Βακαλόπουλου, Πολιτική και κοινωνική δομή του πασαλικιού Μοναστηρίου, ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ 19, (όπου δίνονται πληθυσμιακά στοιχεία στα μέσα του 19^ου αι.) Πελαγίδη Στάθη, Η Καστοριά πριν 3000 χρόνια, περ. Μακεδονική Ζωή, τ. 105 (1975) σελ. 36-39.